یاداشتی به مناسبت نورزو باستانی به قلم محمد جواد اله یاری

به نام خدا

نوروزتان پیروز

نوروز باستانی و دیگر یادگار های ارزشمند و برجای مانده از نیاکان ما در زمره ی مستحکم ترین ستون ها و از عوامل اصلی بقا و ماندگاری ملت ایران و ایران زمین تا کنون ‌بوده است و در آینده نیز خواهد بود.

ملت ایران که از اقوام و تیره های گوناگونی (نظیر ترک،کرد، مازنی، طبری،ترکمن، گیلکی،طالشی، لر، عرب زبان ایرانی، بلوچ و فارس ...) تشکیل شده است ، درگذر زمان و با دارا بودن بیش از ده هزار سال تاریخ درخشان، مانند  ایلامیان که دکتر زرین کوب در کتاب روزگاران، می فرماید هر چه در تاریخ غور کنیم و به عقب بر گردیم نمی توان گفت که ایلامیان از جای دیگری آمده اند و یا مهاجرند. آثار برجای مانده درجیرفت، شهر سوخته وده ها نمونه ی دیگر در جای جای ایران گواه این مدعا یند. علیرغم تهاجم خونبار و بی رحمانه‌ی مکرری که از جانب اجنبی‌ها به این خاک زرخیز عزیز شده و گاهاً مهاجمان پیروز شده اند و کوته زمانی بر آن حکمرانی کرده است، دگرباره ققنوس‌وار برخاسته و تجدید حیات نموده است.

در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

 - حمله ی اسکندر در عهد هخامنشیان در قرن چهارم پیش از میلاد

هخامنشیان که تمدن یگانه ایرانیان در عهد باستان و سرآمد روزگار بودن آنان را به نمایش گذاشته اند، و دو لوح سیمین و زرین که توسط هرتسفلد آلمانی در دهه ی چهارم قرن بیستم در تخت جمشید کشف شد ، گواه این مدعاست زیرا سال ساخت و نام سازندگان و معماران و نیز پادشاهی هخامنشیان بر آن لوح ها حک شده است و بعنوان اولین سند تشکیل دولت و نیز اولین سند ساختمان سازی در تاریخ بشر بشمار می آیند.

- حمله ی اعراب در عهد ساسانیان در قرن اول هجری

- حمله ی ترکان سلجوقی در قرن پنجم هجری

- حمله ی مغول در قرن هفتم هجری

- اشغال جنوب ایران توسط پرتقالی ها و سپس انگلیسی ها در عهد ناصرالدین شاه قاجار

- و همچنین جنگ جهانی اول در سال۱۹۱۷ میلادی و جنگ جهانی دوم در سال های ۱۹۴۳و۱۹۴۴ میلادی

این تاریخ پرفراز و نشیب نشان می دهد که اگر مام وطن ریشه در جان و جهان فرزندان برومندش نداشت، در قبال این همه یورش و غارت بیگانگان دوام نمی آورد و همچون‌ دیگر تمدن های باستان از صفحه ی روزگار محو می شد.

باید باور کنیم راز ماندگاری وطن در قبال تمامی مصیبت هایی چنین سهمگین، ازعشق و عرق یکایک ایرانیان به این خاک عزیز که از روح و آثار نیاکان خردمند و غیورمان الهام می پذیرد، نشات گرفته است. آیین ها و راه و رسم به یادگار مانده از نیاکان ماست که‌ موجب یکپارچگی و بقای ما شده است.

حال، چون متولیان امور فرهنگی و آثار باستانی کشور نسبت به حفظ این ارزش ها و معرفی مناسبات آیینی نیاکان ما کم اعتنا هستند، برهمه ی ما فرزندان میهن فرض و واجب است که این یادگارها را به هنگام و در وقت مقتضی برپا و زنده نگه داریم. زیرا تداعی یاد و خاطرات گذشتگان ‌و ارج نهادن به مناسبات آیینی یادگار ‌مانده از آنان، موجب هویت دار ماندن و توانمند شدن ما و نسل های آینده خواهد بود.

دکترداریوش شایگان چند ماه قبل از درگذشتش (حدود دوسال پیش) در یکی از آخرین سخنرانی هایش فرمود ایران متفاوت است، تنها تمدن باستانی ست که اگر چه کوچکتر شده ولی پا برجاست. امپراتوری‌های مصر و یونان و روم از بین رفتند و حدود و ثغور و زبان و فرهنگشان به کلی دگرگون شد، ولی ایران کهن استوار ماند زیرا زبان و راه و رسم و فرهنگ ‌ایرانی و ملت ایران، ماندگار و زنده است.

به لحاظ این که، آداب وسننی چون‌ نوروز باستانی، شب یلدا، جشن سده وشاهکاری تاریخی ادبی چون شاهنامه ی حکیم خردمند و خردورز طوس دارد که‌  همچون ‌چفت و بستی محکم، همه ی اقوام ایرانی را ریشه در خاک و عاشق وطن در کنار هم نگه می دارد.

مجدداً از دکتر شایگان نقل می نمایم که در کتاب پنج اقلیم حضور می فرماید: «ایرانیان تنها ملتی هستند که شاعرانشان در گذر زمان با آن ها زندگی می کنند و از یاد نمی روند».  او فردوسی،  مولوی، خیام، سعدی و حافظ را به عنوان نمونه نام می‌برد که اگر چه قرن ها پیش زندگی‌ می کرده‌اند ولی در زندگی نسل های متمادی ساری و جاری اند و مورد احترام خاص.

 شایگان مدعی‌ست هیچ ملتی چنین ستاره های جاویدان در شعر و ادب ندارد و این احترام به ستارگان ادب نیز خاص ایرانیان است. ایرانیان با شاعران گران قدرشان می زیند و با شعرشان تفال می کنند و... سخن کوتاه کنم که این حکایت پایان ندارد.

لازم است این نکته را به ذهن بسپاریم که اسفند ۱۳۹۸ و نوروز ۱۳۹۹ یک ماه و یک روز نیست، یک تاریخ است که ملت شریف ایران را تلخ کام نمود وجان جمعی از عزیزان هموطن را نابهنگام وناباورانه گرفت.

ویروس کرونا روزهای سخت وتلخی را رقم زد ولی بگذرد این روزگار تلخ تر از زهر /  بار دگر روزگار چون شکر آید. قطعاً ایرانیان این مرحله را هم پشت سر می گذارند وسلامتی و شادابی به جامعه باز خواهد گشت.

نوروز پیروز ، اعتدال بهاری، نو شدن ، رویش و زایش طبیعت بر یکایک عزیزان هموطن در جای جای جهان میمون و خجسته باد.

ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی

 از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی

می‌ای دارم چو جان صافی و صوفی می‌کند عیبش

خدایا هیچ عاقل را مبادا بخت بد روزی

(حافظ)
محمدجواد اله یاری ۲۶ اسفند ۹۸ روستای زیارت